In-vitrofertilisatie

In-vitrofertilisatie (ivf) ook wel reageerbuisbevruchting of proefbuisbevruchting genoemd ( wat ik persoonlijk niet graag hoor), is een voortplantingstechniek waarbij één of meer eicellen buiten het lichaam worden bevrucht met zaadcellen, waarna de ontstane embryo's in de baarmoeder teruggeplaatst worden. 

Hoe gaat het te werk?

De ivf-behandeling bestaat uit vier stappen:

1. Follikelstimulatie
2. Eicelpunctie
3. Fertilisatie
4. Embryo transfer

1. Follikelstimulatie

In een spontane menstruele cyclus komt meestal maar 1 eicel tot rijping na een kortdurende FSH-stijging (follikelstimulerend hormoon). Tijdens een ivf-behandeling is het de bedoeling om bij de vrouw meerdere follikels (en daarmee eicellen) tot rijping te laten komen. Om een goede kans op succes te krijgen is het van belang meerdere eicellen te kunnen 'oogsten' om daaruit de beste ontstane embryo's te kunnen selecteren en terug te plaatsen.

Het stimuleren van de groei van meerdere follikels gebeurt door het toedienen van extra FSH (follikelstimulerend hormoon). Dit vindt plaats door injecties met follitropine, urofollitropine of menotrofine. 

Om te zorgen dat de extra eicellen niet tot een vroegtijdige eisprong leiden geeft men een GNRH-agonist of GNRH-antagonist. Een voorbeeld hiervan is decapeptyl.

Het stimuleren van de follikelgroei begint gewoonlijk op dag 3 van de menstruele cyclus en duurt gewoonlijk tussen de 10 en 18 dagen. Gedurende deze tijd doet een arts regelmatig een echografie van de eierstokken en baarmoeder, om te zien of de follikels in het juiste tempo rijpen, en of het baarmoederslijmvlies voldoende dik is.

2. Eicelpunctie

Door controle-echo's of het meten van hormoonwaarden in het bloed, weet men wanneer de eicellen voldoende gerijpt zijn.

Als er voldoende rijpe follikels zijn wordt er gestopt met het toedienen van hormonen en wordt bij de patiënt eenmalig een dosis Humaan choriongonadotrofine(bv,Pregnyl) toegediend. Precies 36 uur na deze hormoontoediening, dienen de eicellen door middel van een punctie te worden weggezogen uit de eierstok. Deze punctie gebeurt in het ziekenhuis, al dan niet onder lokale verdoving en onder echogeleiding.  Indien men langer wacht dan 36 uur na de hormooninjectie, zal er een spontane eisprong (ovulatie) plaatsvinden en kunnen de eicellen niet meer geoogst worden voor de ivf.

3. Fertilisatie

De door punctie verkregen eicellen worden vervolgens in petrischaaltjes op lichaamstemperatuur bewaard in speciale broedkasten. De eicellen worden eventueel ontdaan van hun granulosacellen (soort van omhulsel), zodat de eicel zelf vrij komt te liggen en zo de eicel goed bekeken kan worden. Elke eicel wordt afzonderlijk geïsoleerd in een druppel medium. Vervolgens worden bij elke eicel veel zaadcellen toegevoegd. Men laat de eicel en zaadcellen ongeveer 24 uur samen en daarna zal vastgestelt worden of de eicellen bevrucht zijn. In geval van bevruchting (fertilisatie) zullen de ontstane zygote's (eencellige samensmelting van eicel en zaadcel) gespoeld worden en in nieuw medium geplaatst om verder te ontwikkelen. 

Men beschouwt de bevruchting succesvol als er zich in het zygote twee kernen bevinden en de chromosomen zich paarsgewijs schikken om tot celdeling te kunnen overgaan. 

Het embryo is van goede kwaliteit als het zich -afhankelijk van het moment van terugplaatsing- gelijkmatig heeft ontwikkeld gedurende drie à vijf dagen. Op dag drie hoort een goed ontwikkeld embryo zich in een 8-cellig stadium te bevinden.

Wanneer een embryo na 5 dagen wordt teruggeplaatst noemen we dit een blastocyste. In een natuurlijke situatie wordt de eicel in de eileider bevrucht. Tijdens de reis door de eileider deelt de bevruchte eicel tot een klompje cellen (grofweg een verdubbeling van het aantal cellen per etmaal). Bij aankomst in de baarmoeder, ongeveer 5 dagen na de ovulatie, bestaat het embryo uit 70 tot 100 cellen. De cellen vormen een rand rond een holte met vocht. Nu hoort het embryo zich te gaan hechten aan de baarmoederwand en in te nestelen in het baarmoeder-slijmvlies. Ook na de innesteling moeten de celdelingen doorgaan. Niet alle embryo's komen zo ver. Waarschijnlijk gaat het hierbij om een afvalpercentage van 75 tot 80%. In de natuurlijke situatie is de kans op zwangerschap in de eerste maand dan ook maximaal 20 tot 25%. 

4. Embryotransfer

Uit ongeveer 50% van de geoogste eicellen ontstaat een embryo. Afhankelijk van de situatie zullen er één of meerdere van deze embryo's worden teruggeplaatst. Deze transfer gebeurt meestal op dag drie of dag vijf  van de ontwikkeling van het embryo. Je krijgt progesteron( utrogestan ) om het baarmoederslijmvlies (endometrium) klaar te maken voor een innesteling. In natuurlijke omstandigheden zorgt het lege follikeltje, dat zich omvormt tot corpus luteum (gele lichaam, voor de productie van progesteron. Gedurende de ivf-behandeling stijgt de progesteronconcentratie onvoldoende daarom is deze luteale ondersteuning noodzakelijk.

In het ziekenhuis (afdeling fertiliteit) worden een of twee embryo's met een dunne flexibele katheter in de baarmoederholte geplaatst. Na de terugplaatsing kan de vrouw onmiddellijk opstaan en zich aankleden. Gedurende de gehele ivf-behandeling is dit de succesbepalende stap.

De keus om één of twee embryo's terug te plaatsen wordt bepaald op basis van de leeftijd van de vrouw en de kwaliteit van de ontstane embryo's. Dit om meerlingen te kunnen onderdrukken. De overige embryo's die zich voldoende sterk ontwikkeld hebben kunnen dan naar eigen keuze ingevoren worden voor een latere terugplaatsing.

Het resultaat

Er zijn 2 mogelijkheden: de menstruatie treedt op of de menstruatie blijft uit. 

Als het embryo stopt met de celdelingen en niet tot innesteling overgaat, treedt ongeveer 14 dagen na de punctie de menstruatie op. Tot die tijd houden de medicijnen die u na de punctie moet gebruiken (Pregnyl of Utrogestan) de menstruatie tegen. Pregnyl® kan u het gevoel geven dat u zwanger bent.

Wanneer de menstruatie optreedt des te de teleurstelling groter, zeker na dat je heel dit traject hebt afgelegd. Er zal een beslissing moeten worden genomen over "hoe gaan we verder?". Na een IVF of ICSI-poging moet je altijd een rustcyclus nemen. De rustcyclus is noodzakelijk om de eierstokken van het effect van de hormoonstimulatie en de follikelpunctie te laten herstellen en duurt als regel enkele dagen tot een week langer dan uw normale cyclus. 

Kosten en terugbetalingen

De geneesmiddelen die gebruikt worden bij de behandeling van vruchtbaarheidsproblemen worden onderverdeeld in drie categorieën. Deze kregen de benaming 'forfaits Medisch Begeleide Voortplanting (MBV)'.

• MBV 1: geneesmiddelen voor de In-Vitrofertilisatie zelf
• MBV 2: geneesmiddelen voor eiceldonatie
• MBV 3: geneesmiddelen voor fertiliteitsbehandelingen (voor intra-uteriene inseminatie of voor de stimulatie van de folliculaire ontwikkeling).

 
Na goedkeuring door de adviserend geneesheer van je ziekenfonds, komt de ziekteverzekering tegemoet in deze MBV-forfaits en betaal je enkel het remgeld. Per patiënt worden maximum 6 behandelingen terugbetaald.
Forfait Prijs Remgeld (Tarieven sinds 01/10/2013)

Als u de rekeningen zal ontvangen zal u versteld staan van wat u zou moeten betalen, gelukkig betaald uw ziekenfonds het grootste deel. Aarzel dan niet als u vragen heeft om met al uw facturen naar uw verkering te gaan.

Goed om weten

• Je kunt toestemming krijgen voor maximaal zes behandelingscycli.
• De forfaits dekken alle kosten voor farmaceutische specialiteiten, zelfs als de behandeling wordt stopgezet. Dit geldt evenwel niet voor een donor.
• Een goedkeuring voor de forfaits MBV 1 en 2 geeft ook recht op de financiering van de labokosten voor de IVF-behandeling door de federale overheidsdienst Volksgezondheid. Voor die labokosten moet je dan niets betalen.
• Dezelfde regeling geldt voor intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI).

Voorwaarden

• Je moet jonger zijn dan 43 jaar.
• Je moet de goedkeuring hebben van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds.
• De behandeling moet plaatsvinden in een gespecialiseerd vruchtbaarheidscentrum met A- of B-erkenning.

*Weetje: Ongeveer 30 tot 35% van alle vrouwen die een terugplaatsing krijgen worden zwanger. Dit is ongeveer 25-30% van alle paren die een ivf-behandeling gestart zijn. 

*Weetje: De eerste baby die op deze wijze geboren werd is de Britse Louise Brown. In de periode 1978-2012 zijn naar schatting wereldwijd vijf miljoen kinderen dankzij ivf geboren